در دنیای امروز، تصمیمگیریهای پزشکی و سیاستگذاریهای کلان سلامت، بدون تکیه بر «شواهد علمی» امکانپذیر نیست. سه ضلع اصلی این مثلث علمی را بهداشت (Health)، اپیدمیولوژی (Epidemiology) و آمار زیستی (Biostatistics) تشکیل میدهند. این دروس نهتنها پایه و اساس رشتههای دانشکده بهداشت هستند، بلکه بخش مهمی از آزمونهای علوم پایه پزشکی، پره انترنی و کنکورهای ارشد و دکتری وزارت بهداشت را نیز شامل میشوند.
ما در بیلی کتاب کاملترین آرشیو منابع آموزشی و دانشگاهی این حوزه را برای دانشجویان، پژوهشگران و داوطلبان کنکور گردآوری کردهایم.
بررسی دستهبندیهای تخصصی این بخش
۱. کتابهای اپیدمیولوژی (مبانی و کاربردی)
اپیدمیولوژی، علم شناخت توزیع و علل بیماریهاست. منابع موجود در این بخش شامل رفرنسهای اصلی جهانی هستند که در دانشگاههای ایران تدریس میشوند:
- اپیدمیولوژی گوردیس (Gordis): این کتاب به عنوان “انجیل اپیدمیولوژی” شناخته میشود و منبع اصلی اکثر آزمونهای دانشگاهی و کنکور ارشد است. بیان شیوا و نمودارهای کاربردی از ویژگیهای بارز گوردیس است.
- اپیدمیولوژی فریز (Friis): یکی دیگر از منابع معتبر که بیشتر بر جنبههای کاربردی و بهداشت عمومی تمرکز دارد.
- کتابهای بانک سوالات اپیدمیولوژی و مرور آزمونها.
۲. کتابهای آمار زیستی و روش تحقیق
هیچ پژوهشی بدون آمار و روش تحقیق صحیح، اعتبار ندارد. منابع این بخش به دو دسته تقسیم میشوند:
- رفرنسهای آمار زیستی: کتاب آمار زیستی دنیل (Daniel) مهمترین مرجع در این حوزه است که مباحث را از پایه تا پیشرفته پوشش میدهد.
- آموزش نرمافزار: کتابهای راهنمای کار با نرمافزارهای آماری مانند SPSS، STATA و R که برای پایاننامهها و مقالات ضروری هستند.
- روش تحقیق: کتابهای اصول نگارش پروپوزال، مقالهنویسی و متدولوژی تحقیق در علوم پزشکی.
۳. کتابهای بهداشت عمومی و خدمات بهداشتی
این دسته شامل منابعی است که ساختار سیستم سلامت و برنامههای ملی بهداشت را تشریح میکنند.
- کلیات خدمات بهداشتی (پارک – Park): کتاب “پارک” (Textbook of Preventive and Social Medicine) مرجع بلامنازع درس بهداشت عمومی در ایران است. تقریباً تمام سوالات کنکور ارشد مدیریت خدمات بهداشتی، آموزش بهداشت و آزمونهای پزشکی اجتماعی از این منبع طرح میشوند.
- کتابهای تخصصی بهداشت مادر و کودک، بهداشت سالمندان و واکسیناسیون.
منابع آزمون کارشناسی ارشد و دکتری
رقابت در رشتههای زیرمجموعه بهداشت (مانند اپیدمیولوژی، آمار زیستی، آموزش بهداشت و مدیریت خدمات بهداشتی) بسیار شدید است. برای موفقیت در این آزمونها، علاوه بر رفرنسهای اصلی، به منابع کنکوری نیاز دارید:
- کتابهای درسنامه جامع: خلاصهنویسی دقیق از رفرنسهای گوردیس، پارک و دنیل.
- مجموعه سوالات کنکور: تستهای طبقهبندی شده سالهای گذشته وزارت بهداشت با پاسخ تشریحی.
اهمیت بهروز بودن ویرایشها
در علومی مانند اپیدمیولوژی و بهداشت، آمار و ارقام و پروتکلها مدام تغییر میکنند (مانند تغییرات واکسیناسیون یا آمارهای جهانی بیماریها). ما در بیلی کتاب تضمین میکنیم که همواره آخرین ویرایش ترجمه شده از کتابهای پارک، گوردیس و سایر رفرنسها را در اختیار شما قرار دهیم.
سوالات متداول (FAQ)
۱. برای شروع یادگیری اپیدمیولوژی، کدام کتاب بهتر است؟
کتاب “اپیدمیولوژی گوردیس” بهترین نقطه شروع است. این کتاب مفاهیم را با زبانی بسیار ساده و با مثالهای تصویری توضیح داده و برای دانشجویان پزشکی و بهداشت کاملاً قابل فهم است.
۲. آیا برای کنکور ارشد اپیدمیولوژی، خواندن کتاب آمار ضروری است؟
بله، درس آمار زیستی ضریب بالایی در کنکور ارشد اپیدمیولوژی دارد. تسلط بر مباحث آمار توصیفی و استنباطی (معمولاً از منبع دنیل یا خلاصههای آن) برای قبولی در دانشگاههای برتر ضروری است.
۳. تفاوت کتابهای روش تحقیق با آمار چیست؟
کتابهای “روش تحقیق” به شما یاد میدهند چگونه یک مطالعه را طراحی کنید (انواع مطالعات، نمونهگیری، اخلاق در پژوهش)، اما کتابهای “آمار” به شما یاد میدهند چگونه دادههای جمعآوری شده را تحلیل و تفسیر کنید. هر پژوهشگری به هر دو نیاز دارد.